Wat is paardencoaching?

Paardencoaching is een coachingsvorm gestoeld op ervaringsgericht leren. Bij paardencoaching laat jij je als mens coachen door een ‘paardencoach’. In het Engels heet dit een equine assisted coach: een door-paarden-geassisteerde-coach. En dat zegt het precies zoals het is. Een paardencoach laat zich op zijn beurt namelijk bijstaan door één of meerdere paarden die zijn assistent-coaches zijn.

Meer weten? In dit blog vertel ik je wat paardencoaching is.

Wat doe je tijdens een sessie paardencoaching?

Tijdens een sessie paardencoaching voer je activiteiten uit samen met een paard en/of in de aanwezigheid van een paard. Je gaat niet op het paard rijden. Het paard loopt bijvoorbeeld met je mee aan een lijn of het loopt los in de ruimte en je krijgt de opdracht om met het paard contact te maken of iets samen te ondernemen. Dit zijn maar enkele voorbeelden.

Tijdens dit soort activiteiten met een paard leer je van je eigen ervaringen: hoe pak jij de dingen aan, hoe voel jij je daarbij, hoe reageer je als iets wel of niet lukt, hoe bouw je aan je relatie met een paard en ga zo maar door...

Deze activiteiten met het paard staan daarbij voor vergelijkbare situaties in je dagelijkse leven. Je coach helpt je jouw ervaringen tijdens deze activiteiten te duiden. En je coach en het paard helpen je vervolgens om stappen te zetten in je persoonlijke ontwikkeling, te veranderen wat je wilt veranderen, en te helen waar nodig.

Hoe helpen de coach en het paard mij bij ontwikkeling en herstel?

Dat gebeurt op verschillende manieren die ik hieronder zal toelichten.
Ik zal daarin ook de meerwaarde meenemen van het coachen met paarden ten opzichte van coaching zonder paarden.

De volgende aspecten van paardencoaching komen aan bod in dit blog:

• de zuiverheid van de feedback van een paard;
• je kunt een paard niets wijsmaken;
• je lichaam en je emoties leren gebruiken om veiligheid te creëren;
• systeemdruk en 'de kudde': meer evenwicht in je gezin, je team,...

Tot slot geef ik voorbeelden van coachvragen en hulpvragen waarbij coaching met paarden zeer effectief is.

De meest zuivere feedback is de feedback van een paard

Tijdens activiteiten met een paard krijg je ontzettend zuivere feedback van dat paard. Het paard reageert op hoe jij je voelt, op de bron van jouw gedrag: handel jij vanuit spanning of vanuit flow? Vanuit gevaar of vanuit veiligheid? Voel jij wat je voelt of overschrijf je dat met je denken?
Het paard reageert daarbij zonder eigen agenda. Het paard wil niet dat jij hem aardig vindt, het probeert niet te voldoen aan een ideaalbeeld. Dat maakt de reactie van een paard op hoe jij je voelt en gedraagt zo zuiver.

Je kunt hierdoor ook eindeloos experimenteren en nieuwe dingen proberen met het paard. Het paard laat je meteen zien hoe dat uitwerkt. Stel dat jij dezelfde activiteit tijdens je sessie nog een keer doet maar dan met een andere intentie, vanuit een andere emotie: dan krijg je meteen een nieuwe reactie van het paard!

Dit is het grote verschil met het oefenen van iets nieuws met een mens tegenover je als oefenmaatje. Die zal toch in eerste instantie reageren op de oude jij, of heeft zo zijn eigen doelen die hij wil bereiken.

Je kunt een paard niets wijsmaken, jezelf wel

Een paard is heel gevoelig voor incongruentie en ervaart incongruentie als onveilig. Je bent incongruent als jouw denken, jouw handelen, jouw emoties en de sensaties in jouw lichaam niet op één lijn zitten. Heel vaak hebben we niet in de gaten hoe incongruent we zijn. We verbergen de ene emotie of gedachte achter een andere. Dit geeft heel veel stress in je lichaam.

Paarden maken ons tot in de kleinste details bewust van die innerlijke tegenstrijdigheden door daarop te reageren. Ze zijn onze congruentie-thermometer. We kunnen niets voor ze verbergen.

Hoe congruenter je wordt, hoe minder stress er is in jouw lichaam. Niet alleen het paard maar ook jijzelf zult je veiliger voelen, gezonder en vrij.

In een gesprek met een coach of psycholoog die werkt zonder paarden, kun je jezelf en je begeleider (onbewust) lang voor de gek houden. Vaak blijf je (onbewust) verdedigen wat eigenlijk niet bij je past omdat je hebt geleerd dat het zo hoort, of omdat je wilt voldoen aan een ideaalbeeld. Dit veroorzaakt veel innerlijke strijd en dus stress. Een paard maak je wat dat betreft niets wijs. Dat is confronterend maar brengt je ook veel sneller bij de kern!

Paarden gaan anders om met stress dan mensen

Een stressreactie is altijd een reactie op gevaar. Dat kan letterlijk gevaar zijn (er is een inbreker in je huis) of figuurlijk gevaar (iemand overschrijdt jouw grenzen, je wordt overvraagd, er dreigt een groot verlies,…) . Stress vloeit af als we actie ondernemen om onszelf in veiligheid te brengen. Een paard in vrijheid onderneemt altijd de juiste actie als het in gevaar is: het herstelt de grenzen, het neemt rust, het zoekt of biedt troost, het laat los, enzovoort.

Mensen daarentegen ondernemen vaak geen actie om zichzelf in veiligheid te brengen. We stellen het uit om ergens mee te dealen, of we gaan pleasen, harder ons best doen, of negeren, ontspanningsoefeningen doen zonder met het ‘gevaar’ te dealen enzovoort. De stressreactie suddert dan onderhuids verder.

Soms reageren we wel maar dan reageren we zó dat het niet goed is voor de mensen om ons heen: we gaan vechten, we slaan wild om ons heen of we stappen in de slachtofferrol en beschuldigen. Ook dat zorgt voor stress omdat we dan nog steeds geen veiligheid creëren maar nieuwe conflicten.

We hebben vaak nooit geleerd hoe we onszelf in veiligheid kunnen brengen op zo'n manier dat het goed is voor ons én voor de mensen om ons heen. Stress bouwt dan op en zorgt voor allerlei problemen.

Met je hele lijf zorgen voor veiligheid

Tijdens paardencoaching leer je hoe je meer als een paard kunt zijn als je met ‘figuurlijk gevaar’ te maken krijgt. Je leert een paard leiden, sturen, motiveren, begrenzen enzovoort met lichaamstaal en de intentie daarin.

Het is een lichaamstaal die we vaak zijn verleerd in de omgang met mensen. Maar het is precies de lichaamstaal die ons lichaam tot expressie wil brengen om veiligheid te creëren. Het gebruik van je lichaam op deze manier laat stressreacties afvloeien en helpt ze te voorkomen.

Je leest daarover meer in een ander blog dat ik heb geschreven: 'Waarom voel jij je beter na een rondje paard?' .

Daarnaast speelt congruentie een belangrijke rol bij het voorkomen en laten afvloeien van stressreacties. Daarover kon je al lezen in de vorige paragraaf.
Om congruenter te worden, maken we je steeds bewuster van wat je lichaam te vertellen heeft. De boodschappen van je lichaam leiden je in wat je te doen hebt in je leven om meer veilige ontspanning en veilige inspanning te creëren in jezelf en voor de mensen om je heen.

Kun je je daar weinig bij voorstellen?

Neem dan eens iemand in gedachten die je kent en die van nature iedereen meekrijgt. Iemand bij wie jij je veilig voelt, ook als hij of zij duidelijk grenzen aangeeft. Merk maar op hoe hij of zij signalen afgeeft van veiligheid en assertiviteit in plaats van signalen van gevaar en agressiviteit. Hij of zij stuurt, begrenst en geeft leiding met het hele lijf en is daarbij zeer congruent.

Het is niet alleen wat deze persoon zegt of denkt, waardoor jij je goed voelt bij hem of haar. Je voelt: er is meer! Nou… dat is wat ik bedoel.

Als je dit ook wilt leren… dan moet je bij de paarden zijn!

Paarden reageren op wat er niet klopt in een team of gezin

Paarden reageren altijd systemisch. Dat betekent dat ze reageren op hoe een groep functioneert als geheel. Ze voelen systeemdruk. Systeemdruk ontstaat als iets in een systeem (een groep, een gezin, een team, een kudde) niet klopt of niet werkt. Bijvoorbeeld:

• als leiderschap ontbreekt in een team,
• of als het kind in een gezin voor de ouder zorgt in plaats van dat de ouder voor het kind zorgt,
• of als er iets of iemand wordt buitengesloten.

Paarden zijn voor hun veiligheid aangewezen op het goed functioneren van de kudde. Daarom voelen ze systeemdruk zo haarfijn aan en zullen ze altijd alles in het werk stellen om het evenwicht in het systeem te herstellen.

Van deze gevoeligheid van het paard voor systeemdruk en evenwicht maken we gebruik tijdens paardencoaching.

We zetten de paarden in om je als gecoachte inzicht te geven in wat er in jouw systeem niet klopt of niet werkt. Daarvoor hoef je niet alle mensen uit dat systeem mee te brengen naar de coachsessie. Paarden of voorwerpen kunnen namelijk ook die andere mensen representeren in een soort levend schilderij dat we ‘opstellen’ in de paardenbak.

Zo’n representatie van de werkelijkheid roept bij jou namelijk dezelfde dingen op als de werkelijkheid zelf. Het paard reageert daarop waardoor duidelijk wordt waar de systeemdruk zit en wat jij kunt doen om die druk te verlichten en meer evenwicht te creëren.

De rollen in de paardenkudde

De paardenkudde zorgt er altijd voor dat alle rollen die nodig zijn in een systeem, worden ingezet om de kudde veilig te houden. Mensen hebben eerder de neiging bepaalde rollen te benadrukken en andere te verwaarlozen waardoor een systeem uit balans raakt. Tijdens paardencoaching leer je de rollen te ontwikkelen die je verwaarloost, ga je zien wie welke rol pakt in jouw gezin of team en wanneer dat wel/niet effectief is voor het systeem. Over de rollen in de paardenkudde kun je meer lezen in het blog achter deze link dat ik daarover heb geschreven.

Er is nog meer

Er spelen nog veel meer factoren een rol waardoor jij je als mens ontzettend goed kunt ontwikkelen in het samenzijn en samenwerken met paarden, en waardoor je kunt helen en leren met paarden. Zo zorgt de aanwezigheid van het paard voor een veiliger gevoel en een groter effect van EMDR-therapie, voor extra aanmaak van oxytocine en een hogere hartcoherentie (lees ook het blog dat ik daarover heb geschreven).

Voor wie is paardencoaching geschikt?

Coaching met paarden is geschikt voor een breed scala aan hulpvragen. De meeste paardencoaches hebben een specialisme. In mijn praktijk Paardencoaching Navenja begeleid ik met name vrouwen die zich emotioneel en lichamelijk uitgeput voelen.

De klachten en hulpvragen van mijn klanten zijn bijvoorbeeld de volgende:

• Ik barst regelmatig in tranen uit of ik word zo boos dat ik ontplof. Ik herken mezelf niet meer. Wat gebeurt er met me?
• Ik word al een hele tijd begeleid door een psycholoog omdat ik niet lekker in mijn vel zit. Dat heeft me wel geholpen maar nu lopen we tegen een plafond aan. Alsof we de kern niet te pakken krijgen.
• Er is heel veel gebeurd in mijn leven en ik moest altijd doorgaan. Ik voel dat het zo niet verder kan maar ik ben bang voor wat er gebeurt als ik hieraan toegeef.
• Mijn verleden heeft zijn sporen nagelaten. Ik functioneer wel maar daar moet ik heel hard voor werken. Ik voel me zeker niet vrij en veerkrachtig.
• Ik ben bang dat ik overspannen ben of op een burn out afsteven.
• Ik heb een burn out gehad en ben aan het reïntegreren. Ik ben bang dat het terugkomt.
• Ik voel me ontzettend gespannen en ik slaap slecht. Ik probeer te ontspannen en te mediteren maar dat valt me zwaar. Hoe kom ik van die spanning af?
• Ik ben zoekend. Ik weet niet goed meer wat ik wil en waar ik heenga. Ik vind het moeilijk om beslissingen te nemen.
• Het leven overweldigt me. Ik ben snel overprikkeld en heb weinig energie. Ik wil wel maar ik heb het gevoel dat ik het allemaal niet aankan.
• Ik ben erg rationeel. Ik heb alles altijd opgelost met mijn verstand. Ik merk dat ik daarin vastloop.
• Ik kan geen nee zeggen, geen grenzen stellen.

Heb je een andere coachvraag of andere klachten, neem gerust contact met me op. Dan bekijken we of ik jou kan begeleiden of één van mijn collega's met een ander specialisme.

Meer weten?

Wil je nog meer weten over wat paardencoaching is en voor je kan betekenen? Download dan mijn e-boek op deze website.