Er zijn vier rollen in de paardenkudde. Alle paarden zijn in staat om alle rollen te vervullen. De paarden zetten een rol in, als die nodig is voor de kudde. Zo blijft de kudde veilig en in balans. Mensen daarentegen, hebben de neiging om bepaalde rollen te verwaarlozen en andere rollen teveel te benadrukken. En dan raakt de kudde (het gezin, het team, enzovoort) uit balans.

De vier rollen in de kudde zijn:

• De dominante
• De leider
• De verzorger
• De wachter

Wat houden deze rollen in?

De dominante:

• beschermt de kudde;.
• motiveert om in beweging te komen;
• stuurt de kudde;
• stelt grenzen;
• beslecht conflicten.

De leider:

• is nieuwsgierig;
• is inspirerend;
• heeft een aanstekelijk zelfvertrouwen;
• is wijs;
• kalmeert;
• komt met innovatieve oplossingen.

De verzorger:

• zet zich in om anderen een goed gevoel te geven;
• is zich scherp bewust van andermans behoeften en emoties;
• verbindt diversiteit door al zijn 1-op-1 connecties.

De wachter:

• is zich verhoogd bewust van de omgeving en dynamiek in de groep;
• waakt zodat andere kunnen ontspannen of spelen;
• kijkt vanuit breder perspectief, in dienst van het welzijn van de gehele kudde;
• alarmeert bij gevaar;
• let op hoe het grote plaatje zich in het huidige moment ontwikkelt (terwijl leiders focussen op het grote plaatje in de toekomst).

In welke rol(len) stap jij met gemak?

Rollen verwaarlozen of oneigenlijk gebruiken

In tegenstelling tot paarden hebben mensen de neiging om hele sterke voorkeursrollen te ontwikkelen en met die rollen alles te tackelen. Ze zetten liever een rol oneigenlijk in dan over te stappen naar een andere rol. Dit geeft allerlei problemen. Kijk maar.

Té dominant

Dominantie is nodig. Anders is er geen bescherming voor de kudde en komt niemand nog in beweging. Het gevaar is dat als de dominante rol je makkelijk afgaat, jij dan de krachtige, stuwende en begrenzende energie van dominantie gaat inzetten voor het bereiken van eender welk doel. En dat gaat niet goed.

• Als je probeert voor anderen te zorgen vanuit de dominante rol, ga je anderen vertellen wat goed voor ze is.
• Als je gaat leiden vanuit de dominante rol, ga je iedereen voortdurend achter de broek zitten en rond dirigeren.
• Als je de groep bij elkaar wilt houden (wachtersrol) vanuit de dominante rol, ga je iedereen controleren.

Het kost je heel veel energie. Jij bent altijd aan het werk! Uiteindelijk ga je ruzie maken, teveel ruimte innemen en zelf moeite krijgen met verandering en in beweging komen.

Teveel leider

Leiderschap is nodig om iets nieuws te verkennen en om samen met anderen aan een toekomst te bouwen. Maar als je alleen maar de leidende rol neemt, omdat je dat makkelijk afgaat, en verwacht dat alle anderen gewoon achter je aanlopen, kom je in de problemen.

• Als je voor anderen probeert te zorgen vanuit de leidende rol, heb je onvoldoende oog voor de emoties en behoeften van de ander. Je vertelt iedereen waarom het zo goed en belangrijk is om jou daarheen of daarheen te volgen. Je bent bezig met de toekomst. Het frustreert je dat niet iedereen ziet hoe belangrijk of mooi jouw plan is. Dat mensen niet ‘gewoon over hun gevoelens heen stappen’.
• Als je anderen in beweging moet brengen en dat doet vanuit de leidende rol (in plaats vanuit de dominante rol die ervoor is bedoeld), ga je voor de troepen uitlopen. Jij maakt tempo, maar zonder de anderen te motiveren en te sturen (wat de dominante wél doet).

Je raakt in jezelf verdiept en neemt teveel verantwoordelijkheid op je door slecht delegeren. ‘Ik doe het wel allemaal zelf’.

Té verzorgend

De verzorgende rol is uiterst belangrijk voor de verbinding in de kudde, in het team, in het gezin. Maar wie probeert vanuit een verzorgende rol ook te sturen, te begrenzen, te leiden, enzovoort, loopt vast.

• Als je mensen probeert te leiden of in beweging wilt brengen en sturen vanuit een verzorgende rol, ga je aan mensen trekken. Misschien ga je zelfs manipuleren. Je liefde en aandacht dreigen voorwaardelijk te worden. Je wilt er iets mee gedaan krijgen…
• Kans is groot dat je heel lang ontzettend over je grenzen laat gaan en dan ontploft. De verzorger kan zijn eigen krachtvolume en begrenzende energie namelijk alleen opschalen via boosheid. Daarom probeert de verzorger altijd dichtbij de dominante in de groep te komen, om via hem/haar invloed uit te oefenen.

Teveel wachter

De wachter is van een niet te onderschatten belang. Zonder de wachter kunnen de andere paarden in de kudde niet slapen. Zonder de wachter, kunnen de andere gezinsleden niet onbezorgd spelen en zich niet vrijelijk ontwikkelen. Zit je echter altijd vast in deze rol, dan gaat de zaak letterlijk stilstaan.

• Als je vanuit de wachtersrol gaat beschermen (wat je eigenlijk zou moeten doen vanuit de dominante rol), word je hyper waakzaam. Je ziet nog alleen maar de beren op de weg en biedt geen oplossingen.
• Als je vanuit de wachtersrol gaat leiden, zul je vooral de problemen beschrijven. Je hebt perfect geanalyseerd wat er nu nodig is. Maar daarmee heb je anderen nog niet automatisch geïnspireerd om stappen te zetten. Dus niemand volgt je.
• Als je vanuit de wachtersrol verzorgt, stel je de groep, het team, het gezin vóór het individu. Je maakt een gesloten gezin of team. Daarbinnen is het veilig mits iedereen zich aan de groep conformeert.

Welke rollen overbenadruk jij?

Kun jij alle rollen neerzetten?

Voor het manifesteren van visie met een team, om een gezin in balans te houden, om een relatie in stand te houden en om kinderen op te voeden, zijn alle rollen nodig. Iedereen dient een innerlijke wachter, innerlijke leider, innerlijke dominante en innerlijke verzorger in zich te ontwikkelen. Zo kun je altijd wisselen van rol, naargelang wat er nodig is.

• De wachter in jou weet vanuit een verhoogd bewustzijn altijd wat er dient te gebeuren en wat de volgende noodzakelijke stap is voor de kudde, het gezin, het team.
• De wachter moet daarna ruimte geven aan de innerlijke leider in jou om jouw visie uit te dragen en anderen te inspireren om voor dit doel te gaan.
• De innerlijke dominante in jou zal vervolgens iedereen moeten motiveren en in beweging brengen om er daadwerkelijk NU een start mee te maken. Let’s go! En de dominante moet iedereen voorwaarts blijven stuwen als er moeilijkheden ontstaan en het enthousiasme afneemt.
• De innerlijke verzorger in jou is nodig voor het dagelijks welzijn. Zorg ervoor dat iedereen zich persoonlijk gezien en gehoord voelt. Dat mensen worden gekoppeld, en hun talenten worden gezien en ingezet die nodig zijn voor het realiseren van het doel.

Een team kun je zo samen stellen dat iedere rol erin vertegenwoordigd is (hoewel het ook binnen een team handiger is als iedereen meerdere rollen kan pakken). Maar als leider van je gezin of van je eigen leven, is het een vereiste dat jij alle rollen in je draagt en zelf neer kunt zetten.

De rollen in de kudde leren van paarden

Van een paard kun je al deze rollen leren. Word vaardig in alle rollen en ontdek wat het is dat jou belemmert om in bepaalde rollen te stappen.

Breng de rollen in balans.

Meer weten?
Vraag nu een kennismakingssessie aan

bron: Linda Kohanov, ‘De rollen van de meesterherder’